ممالثت اهل کتاب و کفار در طرز فکر و عقاید

بیان

(و قال الذین لا یعلمون) منظور از(الذین لا یعلمون) کفار مشرک و غیر اهل کتاب است ، بدلیل اینکه همین عنوان را در آیه :(و قالت الیهود لیست النصارى على شى ء، و قالت النصارى لیست الیهود على شى ء، و هم یتلون الکتاب ، کذلک قال الذین لایعلمون مثل قولهم) الخ ، به مشرکین غیر یهود و نصارى داد و آنان را طائفه سومى از کفار معرفى کرد.

پس در آیه 113 که گذشت اهل کتاب را در این گفتار ملحق به مشرکین و کفار عرب کرد، و در آیه مورد بحث مشرکین و کفار را ملحق به اهل کتاب مى کند و مى فرماید:(آنها که نمى دانند گفتند: چرا خدا با خود ما سخن نمى گوید؟ و یا معجزه اى بخود ما نمیدهد؟ آنها هم که قبل از ایشان بودند، همین حرف را زدند - یعنى یهود و نصارى - چون در میانه اهل کتاب یهودیان همین حرف را به پیغمبر خدا موسى<span class="px-1 py-0.5 rounded">(علیه السلام) زدند، پس اهل کتاب و کفار در طرز فکر و در عقائدشان مثل هم هستند، آنچه آنها مى گویند، اینها هم میگویند، و آنچه اینها میگویند آنها نیز مى گویند،(تشابهت قلوبهم) طرز فکرهاشان یک جور است .

(قد بینا الایات لقوم یوقنون) الخ ، این جمله جواب از گفتار کفار است و مراد اینست که آن آیاتى که مطالبه مى کنند، برایشان فرستادیم ، و خیلى هم آیاتى روشن است ، اما از آنها بهره نمى گیرند، مگر مردمى که بایات خدا یقین و ایمان داشته باشند و اما اینها که(لا یعلمون ، علمى ندارند)، دلهایشان در پس پرده جهل قرار دارد و بآفت عصبیت و عناد مبتلا شده و آیات بحال مردمى که نمى دانند سودى ندارد.

از همین جا روشن مى شود، که چرا کفار را بوصف بى علمى توصیف کرد و در تاءیید آن ، روى سخن از آنان بگردانیده ، خطاب را متوجه رسول خداصلى الله علیه و آله و سلم نمود و اشاره کرد باینکه او فرستاده اى از ناحیه خدا است ، و بحق و بمنظور بشارت و انذار فرستاده شده تا آنجناب را دلخوش سازد و بفهماند این کفار اصحاب دوزخند و این سرنوشت برایشان نوشته شده و دیگر امیدى بهدایت یافتن و نجاتشان نیست .

(و لا تسئل عن اصحاب الجحیم)، این جمله همان معنائى را میرساند، که در اول سوره آیه :(ان الذین کفروا سواء علیهم ءانذرتهم ام لم تنذرهم لا یؤ منون) در صدد بیان آن بود.